11 Listopada

opracował: Edward Drużyłowski

Dziś jest to rocznica odzyskania niepodległości, odzyskania niepodległości przez Polaków. Dzień świąteczny. Polskie Święto Narodowe. Osiemdziesiąt pięć lat temu Józef Piłsudski przejął w Warszawie władzę z rąk Rady Regencyjnej. Po 123 latach niewoli "wybuchła" Polska!

Jak doszło do utraty niepodległości? Bez wątpienia część winy leży po naszej stronie ale nic nie jest w stanie usprawiedliwić agresywnej polityki Rosji, Prus i Austrii. Te państwa, nasi sąsiedzi w trzech ratach podzielili między siebie terytorium Polski. Pozory praworządności zapewnić miały traktaty trzech rozbiorów 1772 r. 1793 i 1795 r.

Niepokorni Polacy byli już w okresie konfederacji barskiej 1768 i 1769 r. porywani i wywożeni w głąb Rosji. Te represje - deportacje Polaków trwały znacznie dłużej. Skończyły się bowiem w latach 60 - tych XX wieku.

Po III rozbiorze w 1795 r. Polacy rozpoczęli walkę o odzyskanie Ojczyzny. Już w 1797 roku u boku Napoleona Bonaparte powstają w północnych Włoszech Legiony Polskie nasze oddziały wojskowe. Chcą wyzwolić nasz kraj. W tym patriotycznym środowisku poza granicami Polski Józef Wybicki pisze tekst Mazurka Dąbrowskiego naszego Hymnu narodowego.

Nasze nadzieje zaczynają być spełniane gdy 7 lipca 1807 r. powstaje na mocy traktatu w Tylży Księstwo Warszawskie, a następnie powiększone staje się jego terytorium w 1809 r. Ogromny wysiłek militarny 100 000 Armia Księstwa Warszawskiego udział jej w ramach Wielkiej Armii Napoleona przeciw Rosji w 1812 r. był odzwierciedleniem naszych dążeń niepodległościowych.

Powstanie Listopadowe w 1830 roku i wojna z Rosją 1831 roku to kolejny przykład zrywu wolnościowego okupiony represjami w postaci więzienia, konfiskaty majątków i deportacji, przymusowej emigracji.

Powstanie krakowskie 1846 r., powstanie wielkopolskie w okresie Wiosny Ludów w 1848 roku, czy Powstanie Styczniowe 1863 i 1864 roku to kolejne zbrojne próby wybicia się na niepodległość opłacone ofiarami życia, więzieniem, deportacją, konfiskatą majątku, wyrywaniem ze środowiska. Po niepowodzeniu ostatniego styczniowego powstania rodzi się idea walki o niepodległość przez kształcenie i bogacenie Polaków, szczególnie popularna pod zaborem pruskim. Zaowocowała w połączeniu z wysiłkiem zbrojnym w 1918 i 1919 roku zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim.

Odzyskana niepodległość dawała nam prawo do samodzielnego bytu państwowego. Niezbędna okazała się walka zbrojna o granice wschodnią. Rewolucje w Rosji doprowadziły do powstania nowej sowieckiej władzy, która nie tylko nie zrezygnowała z imperialnych dążeń carskiej Rosji, ale i zaostrzyła metody terroru posuwając się do masowych deportacji i ludobójstwa. Powstrzymany na przedpolach Warszawy w 1920 roku czerwony marsz na zachód sowieckich armii Budionnego, Jegorowa i Tuchaczewskiego uznany został za jedną z najważniejszych bitew w dziejach ludzkości. Sowiecka władza nie zapomniała tej klęski. W odwecie dokonała w czasie II wojny światowej masowego mordu na zwycięzcach z 1920 roku. Wymordowano na rozkaz Stalina w Katyniu, Ostaszkowie, Charkowie Miednoje tysiące Polaków, oficerów, lekarzy, profesorów, nauczycieli, policjantów, prawników - elitę intelektualną Polski XX - lecia międzywojennego, elitę II Rzeczpospolitej. Nie długo dane było nam cieszyć się możliwością samodzielnego decydowania o sobie we własnym kraju.

W 1939 roku nasi totalitarni sąsiedzi hitlerowskie Niemcy i stalinowski Związek Sowiecki ponownie podzielili nasze państwo. Współpracowali ściśle przy zwalczaniu polskiego podziemia niepodległościowego. NKWD i Gestapo organizowały w tym celu wspólne konferencje.

Odzyskiwanie niepodległości w 1944 i 1945 roku na bagnetach sowieckiej Armii Czerwonej przyniosło jedynie jej pozory. Faktycznie Polska za przyzwoleniem Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych znalazła się w orbicie wpływów Rosji sowieckiej i utraciła suwerenność. Jednym z przejawów utraty niepodległości była likwidacja święta odzyskania niepodległości w dniu 11 listopada. Zastąpił je na kilkadziesiąt lat dzień 22 lipca.

Wolnością nie mógł się nacieszyć w Wilnie w 1944 roku Tadeusz Drużyłowski mój Tato aresztowany i osądzony przez sowiecki sąd "za przynależność do wrogiej podziemnej zbrojnej organizacji" - Armii Krajowej. Trafił do Workuty. W 1945 roku w Poznaniu aresztowano Irenę Zawrocką - moją Mamę. Bezpodstawnie osądzona i skazana w Moskwie za "wrogą propagandę i terror nad komunistami" znalazła się w łagrach o zaostrzonym rygorze w Workucie. To moja Mama. Rodzice poznali się po wyjściu z obozów - łagrów w Workucie. Pobrali się. W 1953 r., właśnie 11 listopada w Workucie urodziła się moja starsza siostra Aleksandra Drużyłowska. W dniu 21 czerwca 1955 roku w Workucie - ja przyszedłem na świat. Wówczas, gdy rodzice pozbawieni byli prawa opuszczania miejscowości Nie mieli wątpliwości co zrobić kiedy pojawiła się możliwość powrotu do Polski. W grudniu 1955 roku przyjechaliśmy do Wrocławia. Inni Polacy, którzy przeżyli jeszcze później wracali do Polski, pod koniec lat 60 - tych. I wtedy też odebrana wolność Polakom, we własnym kraju zakazywała mówienia o sowieckiej niewoli.

W dniu dzisiejszym nie ma już wśród żyjących mojej Mamy Ireny Drużyłowskiej. Umarła 6 czerwca 2003 r., tego roku. Niewolnicza ciężka fizyczna praca w warunkach mroźnego arktycznego klimatu tundry przy ciągłym niedożywieniu i terrorze psychicznym spowodowały nieodwracalne zmiany chorobowe. Mogła żyć nadal gdyby nie więzienie, które odebrało jej najlepsze lata młodości. W swoich wspomnieniach zwracała jednak uwagę na dobro, którego doświadczyła w tych trudnych do wyobrażenia i zrozumienia warunkach niewoli.

Z racji miejsca i warunków urodzenia i kilkumiesięcznego pobytu w Workucie na terenie byłego Związku Radzieckiego jestem członkiem Związku Sybiraków.

Dzięki moim Rodzicom jestem Polakiem.
 

Edward Drużyłowski
 

Powyższy tekst został odczytany w dniu Święta Narodowego 11 Listopada na uroczystości zorganizowanej przez Pana Bolesława Langa 11 XI 2003r. w Osiedlowym Klubie Polanka we Wrocławiu przy ul. Żmigrodzkiej 56.